بهای تمام شده و محاسبه آن درشرکتهای تولیدی «اطلس پلاسیک»
بهای تمام شده و محاسبه آن درشرکتهای تولیدی
بهای تمام شده و محاسبه آن
برخی فرمول های مورد نیاز برای محاسبه بهای تمام شده کالا به شرح زیر است . در این قسمت از مقاله به پرسش خرید خالص چگونه محاسبه میشود هم پاسخ دادیم.
خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید)
موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص
فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره
موجودی کالای پایان دوره = موجودی کالای تعدادی در انبارها که قابل شمارش باشد * بهای هر کالا
فرمول محاسبه بهای تمام شده کالای ساخته شده= بهای تمام شده کالای در جریان ساخت طی دوره-موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره
سیستم‌های سنتی محاسبه بهای تمام شده و اشکالات آن
اصولاً برای تعیین قیمت تمام شده دو رویکرد مدنظر هست : رویکرد سنتی و رویکرد نوین.
در سیستم‌های سنتی هزینه‌یابی، برای تخصیص هزینه سربار معمولاً از هزینه (ساعت) کار مستقیم به عنوان مبنای تخصیص استفاده میشود؛ در حالی که امروزه هزینه کار مستقیم اغلب کمتر از 15 درصد است و در مقابل، هزینه‌های سربار بیش از 50 درصد از هزینه محصول را دربر می‌گیرد.
بنابراین تخصیص هزینه‌های سربار بر اساس مبناهایی همچون هزینه (ساعت) کار مستقیم، محاسبه نادرست بهای تمام شده محصولات را باعث میشود.
در نظام سنتی، بهای تمام شده محصول طی فرایند زیر محاسبه میشود:
ردیابی (اختصاص) مواد مستقیم و دستمزد مستقیم به محصولات یا خدمات
تخصیص هزینه‌های سربار به محصولات یا خدمات بر مبنای یک نرخ جذب معین
محاسبه بهای تمام شده محصولات :
به این شیوه محاسبه بهای تمام شده ایراداتی وارد شده هست که می‌توان موارد زیر را بیان کرد:
هزینه کار مستقیم اهمیت خود را در نظام سنتی، بهای تمام شده از دست می‌دهد.
در جریان تولید پیچیده و غیرمعمول، سیستم سنتی محاسبه بهای تمام شده جوابگو نیست.
اطلاعاتی صحیح و واقعی در مورد بهای تمام شده و سودآوری شرکت ارائه نمی‌کنند.
استفاده از یک مبنای تخصیص نمی‌تواند به طرز مناسبی تمام روابط بین هزینه‌ها را نشان دهد.
علی‌رغم بالا بودن سهم هزینه سربار در هزینه محصول، نحوه تخصیص هزینه سربار به هر اندازه که باشد فاقد اهمیت هست.
بسیاری از شرکت‌ها به منظور برطرف کردن ایرادات سیستم سنتی محاسبه بهای تمام شده، به سمت استفاده از سیستم ABC گرایش یافته‌اند.
ABC چیست و به چه کار می‌آید؟
ABC یا Activity Based Costing (هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت) نوعی مدل جدید هزینه‌یابی است که در آن، تمرکز بر هزینه‌های غیرمستقیم سازمانی است، بر خلاف روش‌های مرسوم که بیشتر روی هزینه‌های مستقیم متمرکز میشود.
این روش با بررسی فعالیت‌هایی که به طور مستقیم در فرایند عملیاتی دخالت دارند، به ارائه اطلاعات دقیق بهای تمام شده می‌پردازد و در نهایت با تکیه بر تجزیه و تحلیلِ هزینه‌های صرف شده در هر فعالیتی، به رشد و سودآوری سازمان کمک می‌کند.
پایه و اساس «هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت»، عبارت است از مفهوم مصرف فعالیت‌ها توسط محصولات، خدمات و مصرف منابع توسط فعالیت‌ها.
شیوه پیاده‌سازی ABC :
شناسایی موضوعات هزینه: موضوع هزینه عبارت است از آنچه که یک نظام هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت در پی اندازه‌گیری آن می‌باشد.
شناسایی خروجی‌ها: منظور نتایج نهایی مطلوب است.
شناسایی فعالیت‌ها: فعالیت‌هایی که برای دستیابی به خروجی‌های مورد نظر انجام میشود.
تخصیص منابع و ایجاد مخازن هزینه: منابع براساس هزینه‌های مستقیم یا هزینه‌های غیرمستقیم به مخازن هزینه اختصاص یابد.
تخصیص هزینه فعالیت‌ها به خروجی‌ها: پس از ایجاد منابع هزینه و تعیین عوامل هزینه، هزینه‌های انباشته شده در مخازن مذکور بر مبنای میزان استفاده از آنها از هر فعالیت، به موضوعات هزینه تخصیص داده میشود.
تحلیل و گزارش‌گیری بهای تمام شده: مرحله نهایی، شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به بهای تمام شده حاصل از به کارگیری نظام هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و نتیجه‌گیری‌های مربوط می‌باشد.
مزایای استفاده از ABC :
صاحب‌نظران معتقدند استفاده از «هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت» یا همان ABC مزیت‌های زیادی برای سازمان به همراه دارد، که در اینجا به شش مورد آن اشاره میشود:
امکان وجود کنترل هزینه‌ها
ارزیابی صحیح‌تر از عملیات مالی
تصمیم‌گیری در خصوص برون‌سپاری فعالیت‌ها
شناسایی فعالیت‌های هزینه‌زا و فاقد ارزش یا کم ارزش
کنترل عملیات و برنامه‌ریزی کارآتر، صحیح‌تر و دقیق‌تر مدیریتی
تعیین بهای تمام شده و قیمت‌گذاری محصولات به طور منطقی‌تر و دقیق‌تر
سیستم ABC برای چه شرکت‌هایی مناسب‌تر است؟
استفاده از ABC برای برخی شرکت‌ها نامناسب بوده و برای برخی دیگر بی‌تأثیر است.
(هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت) در شرکت‌هایی مطلوب است که:
هزینه سربار بالایی دارند.
جریان تولید در آنها پیچیده و غیرمعمول است.
از ماشین‌آلات پیشرفته و خودکار در تولید استفاده می‌کنند.
تولیدات گوناگون و متنوعی دارند، یا خدمات مختلفی ارائه می‌دهند.