درپوش­های لاستیکی (رابر استاپرها)

درپوش­ها به هدف پوشاندن ظروف دارویی پس از پر شدن آنها به کار برده می­شوند و باید تا حد ممکن خنثی باشند. درپوش­ها نباید اجازه برهم­ کنش­های غیردلخواه را به محتوای شیشه و محیط بیرون بدهند و باید بتوانند یک محیط کاملا آب­بندی شده برای دارو فراهم کنند. علاوه بر عملکرد محافظتی، درپوش­ها باید بتوانند دسترسی آسان و ایمن به دارو را امکان­پذیر کنند. بسته به کاربرد، ممکن است نیاز باشد که درپوش­ها برای تزریق با سوزن سوراخ شوند. چنین درپوش­هایی از مواد لاستیکی ساخته می­شوند، درحالی که درپوش­هایی که نمی­توانند سوراخ شوند معمولا از مواد پلاستیکی مثل پلی ­اتیلن یا پلی­ پروپیلن ساخته می­شوند.

درپوش­ها، در بسته ­بندی اهمیت زیادی دارند و باید به دقت انتخاب شوند. معمولا برای داروهای تزریقی، ترکیبی از ظرف شیشه­ ای و درپوش لاستیکی که با یک درب آلومینیومی پوشانده شده، بسته­ بندی مناسبی است. مثال­های معمول این بسته­ بندی­ها، بطری­های تزریقی سرم، ویال­های تزریقی و سرنگ­ های از پیش پر شده­ اند.

درپوش­ها از مواد اولیه متنوعی تشکیل شده­اند که یکی از آنها لاستیکی است. آمیزه­های لاستیکی جدید که برای بسته­ بندی­های ظروف دارویی به کار می­روند تنها شامل تعداد کمی مواد اولیه می­شوند. درپوش­های ساخته شده از چنین موادی معمولا مشکلی ایجاد نمی­کنند و می­توانند در تماس با تعداد زیادی از داروها قرار بگیرند.

درپوش های دارویی معمولا به دو شکل درپوش لاستیکی و یوروکپ (شامل یک قسمت لاستیکی در داخل یک درپوش و روکش پلاستیکی شفاف) می­باشند. شکل شماره 1 تصویر این دو نوع درپوش را نشان می­دهد.

درپوش­های لاستیکی باید مشخصات لازم از نظر بیشتر فارماکوپه­ ها را داشته باشند( فارماکوپه­ های ژاپن، اروپا و آمریکا). استاندارد جهانی هم برای این محصول وضع شده است(ISO 8871).

2) ویژگی­های کلیدی درپوش­های لاستیکی

چهار ویژگی کلیدی درپوش­های لاستیکی مورد استفاده در بسته­ بندی دارو به شرح زیر می­باشد. استانداردهای مطرح در این زمینه نیز معطوف به ویژگی­های ذیل می­باشند.

2.1. خلنده­پذیری (penetrability)

نیرویی که نیاز است تا درپوش لاستیکی سوراخ شود.

2.2. واریزه­ها (fragmentation)

اندازه­گیری تعداد ذرات لاستیکی که به خاطر سوراخ شدن ایجاد می­شود.

2.3. خودآب­بندی (self-sealing)

اندازه­گیری کارایی خودآب­بندی درپوش لاستیکی بعد از خلیدن و درآوردن سرنگ.

2.4. یکدست بودن خاصیت آب­بندی درپوش (seal integrity)

3) مواداولیه و مقایسه فنی

لاستیک­های مورد استفاده در ساخت درپوش­های لاستیکی به شکل معمول: لاستیک بیوتیل، سیلیکون و ایزوپرن هستند. برای درپوش­های لاستیکی مورد استفاده یوروکپ بیشتر لاستیک ایزوپرن به دلیل انعطاف­پذیری بالاتر مورد استفاده قرار می­گیرد.

استفاده از سیلیکون هرچند برای مصارف پزشکی معمول است اما در مورد درپوش­ها به دلیل اختلاف قیمتی بالا با سایر لاستیک­های مورد استفاده برای درپوش­ها و هم­چنین مقاومت پارگی کم، بسیار کمتر مورد استفاده قرار می­گیرد. البته مزیت سیلیکون در این است که پرکننده نمی­شود به آن اضافه کرد (افزودنی قابل پراکندگی نیست و در فرض پراکنده شدن، به محض وارد شدن کوچک­ترین ناخالصی در آن پختش دچار اخلال می­شود) که سبب می­شود محصول بدست آمده از آن به راحتی استانداردهای پزشکی را پوشش دهد. اما همین مزیت از جهت اقتصادی، سبب بالا رفتن قیمت تمام شده محصول سیلیکونی نسبت به بیوتیل می­شود، چه هم قیمت ماده اولیه بالاتر است و هم نمی­توان از مواد افزودنی دیگری در فرمول­بندی برای .پایین آوردن قیمت استفاده کرد

متن کامل این مقاله را در شماره 205 ماهنامه بسپار که در نیمه آبان ماه منتشر شده است، بخوانید.